Điều mà Henri Nestlé gây ấn tượng nhất trong lòng mọi người không chỉ là những phát minh về dinh dưỡng mà còn là phương pháp quản lý của một nhà doanh nghiệp, trong đó, quá trình tự vươn lên từ một dược tá để khẳng định thương hiệu công ty trên thương trường.
Ngày nay, Nestlé là tập đoàn thực phẩm và dinh dưỡng lớn nhất thế giới với tổng số 250.000 nhân viên và 500 nhà máy trên toàn cầu. Các sản phẩm của Nestlé có mặt tại hầu hết các quốc gia và đáp ứng nhu cầu đa dạng về dinh dưỡng của người tiêu dùng tại khắp nơi trên thế giới. Đây cũng là một tổ chức thuộc bậc “lão” của thế giới với gần 140 tuổi. Thuỵ Sỹ - nơi sinh ra tập đoàn này cũng là quê hương của Henri Nestlé.
Vươn lên làm dược sỹ và nhà kinh doanh
Tên thật của Henri Nestlé là Heinrich Nestlé. Ông sinh ngày 10/8/1814 và là con thứ 11 trong một gia đình tư sản tại Francfort-sur-le-Main, thành phố Frankfurt, nước Đức. Khi Henri Nestlé được sinh ra thì 5 trong số các anh chị của ông đã qua đời vì những căn bệnh truyền nhiễm như bạch hầu, ban đỏ, sởi và ho gà.
Từ nhỏ, ông học tại trường ở Frankfurt. Vào năm 1833, ông hoàn tất chương trình thực tập dược sĩ và sau đó gia đình ông di cư đến Thụy Sĩ. Cha ông mất vào năm 1838 và mẹ ông mất 1 năm sau đó. Điều này đã gây sự xáo trộn trong gia đình. Tuy nhiên, ông quyết định tiếp tục ở lại Vevey.
Năm 1839, ông dự thi và được cấp bằng dược tá tại Lausanne, Thụy Sĩ và hành nghề tại đây. Cũng vào thời gian này, ông đổi tên thành Henri Nestlé để thích nghi hơn với môi trường mới. Chủ của Henri Nestlé - dược sĩ Marc Nicollier đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp của ông, cụ thể là cho ông cơ hội làm quen với dược sĩ nổi tiếng người Đức Justus von Liebig. Nhờ vào các tài liệu giảng dạy của ông Liebig, Nestlé đã học hỏi được các phương pháp thí nghiệm hoá học hiện đại cũng như dần dà được giới chuyên môn tại đây chấp nhận.
Vào năm 1843, Marc Nicollier môi giới cho Henri Nestlé mua một cơ sở kinh doanh ở Vevey mang tên “En Rouvenaz”. Từ đây, cuộc phiêu lưu vào lĩnh vực kinh doanh của Nestlé được bắt đầu. Ông tập trung vào sản xuất thực phẩm, rượu, nước khoáng, nước giải khát. Vào những năm 1850, ông quyết định chuyển hướng kinh doanh sang sản xuất khí lỏng dành để thắp sáng.
Ở tuổi 46, khi điều kiện kinh tế đã ổn định, ông kết hôn với Clementine Ehmant - con gái của một bác sĩ tại Frankfurt. Cuộc hôn nhân này đã giúp ông củng cố địa vị xã hội tại Frankfurt và trở thành giai cấp quí tộc. Cũng trong thời gian này, ông đã được chính thức công nhận là dược sĩ.
Phát minh ra bột ngũ cốc cho trẻ sơ sinh
Bước đột phá của ông Nestlé trong lĩnh vực bột ngũ cốc cho trẻ sơ sinh diễn ra không đơn giản và dễ dàng. Chỉ quá trình nghiên cứu và phát triển ý tưởng cho sản phẩm đã kéo dài trong nhiều năm, từ những năm 1860. Động cơ đưa Nestlé đến bước đột phá này phát sinh từ tỉ lệ tử vong cao ở trẻ sơ sinh, kiến thức và chuyên môn của ông trong lĩnh vực dược khoa, những nghiên cứu của nhà dược sĩ nổi tiếng Liebig.
Sản phẩm đầu tiên là một loại sữa đặc gồm sữa cô đặc và đường, tuy nhiên sau đó ông nhận ra sản phẩm này không thích hợp để sử dụng hàng ngày do thành phần không đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ sơ sinh.
Ông lại tiếp tục nghiên cứu và đã sản xuất ra một sản phẩm chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết và thành phần thích hợp, sản xuất theo kiến thức khoa học và dinh dưỡng hiện đại nhất thời bấy giờ, dễ tiêu hóa cho trẻ sơ sinh.
Trong suốt quá trình nghiên cứu, ông hợp tác với người bạn là Jean Balthasar Schnetzler, một nhà khoa học có đầu óc kinh doanh rất thực tế. Vào tháng 2/1867, con trai của Schnetzler được sinh ra đời và sau đó đứa bé này đã được dùng thử sản phẩm bột ngũ cốc như một thức ăn dặm. Sau thử nghiệm thành công này.
Cũng vào năm 1867, Nestlé tình cờ biết một đứa bé sinh non trước 1 tháng và không thể bú được sữa mẹ. Sau 2 tuần liên tiếp ói mửa, đứa bé rất yếu ớt và sắp chết. Ông đã mang đứa bé về và cho bú thử bột ngũ cốc pha sẵn của ông. Thật kỳ diệu, đứa bé hồi phục rất nhanh sau vài ngày. Tin vui này đã lan truyền rất nhanh và các bà mẹ đều tìm đến sản phẩm bột ngũ cốc kỳ diệu của Nestlé.
Phát minh của Nestlé không phải là khám phá mới mà đó là sự kết hợp chính xác những chất dinh dưỡng được biết đến lâu nay tốt cho trẻ. Thành phần chủ yếu của sản phẩm bao gồm sữa chất lượng cao, bánh mì và đường”. Sáng kiến của ông thành công ở chỗ đã biến ý tưởng này thành hiện thực, kết hợp những phát minh trước đó để tạo nên một sản phẩm dinh dưỡng thiết yếu và tiện lợi. Với thành công ngoài sự mong đợi này, vào cuối năm 1867 Henri Nestlé đã bắt tay vào việc mua máy móc, tổ chức nhà xưởng để sản xuất hàng loạt sản phẩm “Farine Lactée Nestlé”.
Cũng thời gian này, tỉ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh tại châu Âu rất cao: 15% - 20% trẻ chết dưới 1 tuổi. Nguyên nhân chính là do thiếu nguồn thực phẩm phù hợp, nhiều trẻ sơ sinh do không được bú mẹ đầy đủ. Vấn đề đặt ra là phải có một sản phẩm thay thế sữa mẹ nhằm duy trì sự sống và nguồn dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh.
Ông Henri Nestlé đã kết hợp kiến thức, kinh nghiệm và các nghiên cứu khoa học khác lúc bấy giờ để phát minh ra sản phẩm “Farine Lactée Nestlé”. Ông hiểu rõ rằng sữa mẹ là lựa chọn tốt nhất cho trẻ sơ sinh, và bất kỳ một sản phẩm thay thế sữa mẹ nào khác phải được làm từ hỗn hợp sữa bò và bột mì.
Và chất tinh bột trong bột mì phải được nghiền nát để trẻ có thể tiêu hóa được. Ông cũng hiểu rằng sản phẩm thay thế sữa mẹ phải được pha chế dễ dàng nhanh chóng và tiện lợi cho người mẹ, và giá cả được người tiêu dùng chấp nhận. Và sau cùng, chất lượng đóng vai trò chủ yếu đối với thành công của sản phẩm.
Sau nhiều tháng nghiên cứu, sản phẩm “Farine Lactée Nestlé” đã được sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, vấn đề kế tiếp là kinh doanh sản phẩm. Từ hệ thống phân phối nội địa ban đầu, ông Henri Nestlé đã phát triển thành hệ thống phân phối đi các nước thông qua các đại lý và nhà phân phối. Sản phẩm “Farine Lactée Nestlé” đầu tiên được tung ra tại Thụy Sĩ, sau đó nhanh chóng được xuất khẩu sang các nước châu Âu khác như Đức, Pháp, Anh, Hà Lan và Hoa Kỳ, Bỉ, Ý, Nga và các châu lục khác. Ông cũng sớm hiểu ra được sức mạnh của việc tạo dựng thương hiệu.
Ông đã dùng họ của mình, Nestlé (tiếng Đức có nghĩa là tổ chim nhỏ), làm thương hiệu cho sản phẩm. Ngay từ đầu, Henri Nestlé đã nhấn mạnh những ưu điểm vượt trội của sản phẩm: đó là một sản phẩm hoàn chỉnh, đáp ứng một nhu cầu riêng biệt, được phát minh và sản xuất theo kiến thức khoa học hiện đại, tiện lợi cho người tiêu dùng. Ông đã dùng bao bì sản phẩm để quảng bá triết lý và chất lượng sản phẩm. Hình ảnh tổ chim được làm biểu tượng của sản phẩm. Trải qua 140 năm, đến nay hình ảnh tổ chim vẫn tiếp tục được dùng làm biểu tượng của tập đoàn Nestlé.
Khẳng định thương hiệu Nestlé
Không dừng lại ở một sản phẩm mới, Nestlé đã quyết định đầu tư sản xuất trên qui mô lớn và xây dựng hệ thống tiếp thị sản phẩm. Việc này đòi hỏi nhiều máy móc, vốn, nguyên vật liệu và nhân công. Để thành lập công ty, ông đã thế chấp nhà cửa để vay vốn. Là chủ sở hữu và giám đốc công ty, Henri Nestlé không tự mình làm hết mọi việc.
Ông ý thức được những mối nguy hiểm khi phải tự mình cáng đáng tất cả công việc của công ty. Vì thế, ông đã tìm người hợp tác để phụ trách phần quản lý hành chính và kinh doanh để có thể tập trung vào lĩnh vưc kỹ thuật và sản xuất của công ty.
Ngoài ra, vợ ông, bà Clémentine Nestlé cũng đóng góp phần lớn vào việc kinh doanh của công ty. Nestlé đánh giá cao những ý kiến của bà. Nhờ đó, ông thành công trong việc giới thiệu rộng rãi sản phẩm bột ngũ cốc cũng như tham gia vào việc quản lý sản xuất, điều hành công nhân.
Ba đặc điểm đầu tiên của sản phẩm mà Henri Nestlé nhắm đến là cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, dễ dàng pha chế và công thức dựa trên việc áp dụng các nghiên cứu khoa học. Những đặc điểm này cũng là cơ sở để ông tiếp thị, phân phối và quảng cáo sản phẩm.
Trong vòng 8 năm (1867 – 1875), sản phẩm bột ngũ cốc của Nestlé đã bán được trên 1 triệu hộp tại 18 nước trên 5 châu lục, nhiều nhất là tại Đức, Thụy Sĩ, Pháp, Nga, Áo. Thành công của sản phẩm làm xuất hiện nhiều đối thủ cạnh tranh, nhất là tại Thụy Sĩ. Về mặt y học, sản phẩm bột ngũ cốc của Nestlé đã được hầu hết các bác sĩ nhi khoa thời bấy giờ xem là sản phẩm có nhãn hiệu Nestlé và biểu tượng tổ chim có thể thay thế sữa mẹ tốt nhất.
Đây là thời điểm công việc kinh doanh của Nestlé bắt đầu ổn định. Ông dùng vốn đầu tư thêm vào nhà xưởng. Doanh số bán tăng vọt nhờ vào việc mở rộng thị trường tại Mexico, Argentina, Scandinavia và Indonesia. Tên Nestlé xuất hiện trong tất cả những quảng cáo và bao bì bột ngũ cốc. Tên của ông và tên sản phẩm luôn gắn liền và gây ấn tượng sâu sắc đến nỗi những người kế tục quyết định giữ nguyên tên “Farine Lactée Nestlé” sau khi ông bán đi công ty vào năm 1875. Thật khó để tìm ra một lý do chính xác cho quyết định của Henri Nestlé về việc bán đi công ty của mình.
Vào cuối năm 1874, Ông Nestlé đã vạch kế hoạch giảm một phần công việc hoặc có thể bán hết toàn bộ công ty. Sau đó, ông đã quyết định bán công ty với giá 1 triệu Franc cho một người bạn. Cùng với việc bán công ty, Henri Nestlé đã ký kết nhượng lại thương hiệu “Farine Lactée Nestlé” và chữ ký Henri Nestlé cho người chủ sở hữu mới.
Ngay sau khi được chuyển nhượng, Công ty cổ phần “Farine Lactée Henri Nestlé” đã được thành lập gồm 3 cổ đông chính là Pierre-Samuel Roussy, Jules Monnerat và Gustave Marquis. Các ông chủ mới này đã nghĩ ngay đến việc mở rộng sản xuất và qui mô hoạt động của công ty, trước mắt là cạnh tranh với Công ty Anglo-Swiss Condensed Milk bằng cách sản xuất sữa đặc có đường. Đến năm 1905, hai công ty này sáp nhập thành công ty Nestlé.